این روستای باستانی که با شماره ۴۱۳۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، از معدود موارد معماری صخره‌ای است که به شکلی گسترده در تمامی ساختار روستا استفاده شده‌ است. نمونه‌های معماری صخره‌ای هرچند که در دیگر کشورها نیز به‌ طور معدودی به چشم می‌خورد، اما هیچ‌کدام جاذبه‌های فرهنگی، تاریخی و گردشگری میمند را ندارند. مهم‌ترین شاخصه این روستا در مقایسه با مواردی چون دهکده کاپادوکیه (Cappadocia) ترکیه مسکونی بودن واحدهای صخره‌ای میمند است به عبارت دیگر زندگی هنوز معنای خود را در میمند از دست نداده است. ساکنان روستای دستکند (صخره‌ای) سه هزار ساله میمند که به عنوان هفتمین منظر فرهنگی- طبیعی و تاریخی در جهان موفق به دریافت جایزه مرکوری شده است دارای آداب و رسوم خاص بوده و هنوز روابط سنتی زندگی در آن حفظ شده و در زبان و گویش نیز همچنان از کلمات پهلوی ساسانی استفاده می‌شود به نحوی که می‌توان تعامل انسان و طبیعت در هزاره دوم میلادی را به خوبی در آن دید. در این مطلب شمیران گشت این شهر و هنرهای دستی آنرا معرفی مینماید .

نجاری

درختان مختلف در میمند همچون سایر مناطق پس از اتمام دوره‌ی ثمردهی عمر خود، طور دیگری به خدمت انسان در می‌آیند. چوب یكی از موادی است كه بسیاری از اسباب و لوازم زندگی از جمله قلاب‌های ساخته شده از چوب خمیده سایر ابزار و مبلمان چوبی، قاشق و كاسه‌های چوبی در آشپزخانه، قاب آینه، چرخو و اِستی (ابزار تبدیل پشم به نخ) را با آن می‌سازند. اكنون مهم‌ترین فعالیت نجاری محلی در میمند، ساخت «در» و «کلیدون» بوده است.

سفتو بافی

در خانه‌های دستکند تمام میمندی‌ها ظرف‌ها و سبدهای بافته شده از تركه‌های چوبی را می‌توان یافت كه هر كدام كاربرد خاصی دارند به این بافته‌های چوبی سفتو می‌گویند.

سَفتوها از تركه‌های سبز رنگ نازک و انعطاف‌پذیر مَر یا مُر (بادام كوهی) بافته می‌شود كه در اوایل پاییز شروع می‌شود و تا اواخر اسفند ادامه دارد. در حال حاضر نیز از تركه‌های قهوه‌ای درخت بید برای تنوع و زیبایی در بافت سفتو به كار می‌برند. از ابتکارات دیگر انواع سبد، جاکفشی، تَقیچ (نوعی سفتو که بیش‌تر برای خشک کردن خشکبار از آن استفاده می‌شود)، قفس، جا‌مدادی و دَمی می‌توان نام برد.

نمد مالی

انواع مصنوعاتی است که بر اثر درگیری و متراکم نمودن پشم در شرایط فنی مناسب، از طریق ورز دادن تهیه می‌شود نمد می‌گویند. نمد‌مالی در میمند پس از حدود نیم قرن خاموشی دیگر بار، باز زنده‌سازی شد و کارهایی نظیر تخت‌ِنمد (زیرانداز)، کلاه نمدی، عبا‌نمد (آستین‌دار) و بغل‌بند (بدون آستین) که پوشش گرم چوپان‌ها در خواب و بیداری است، از دیر باز نیز تولید می‌شده‌اند، تولید شد. با مطالعه و احیای صنایع‌دستی بومی، به‌روزسازی آن‌ها و غنی‌سازی ارائه‌ی کالا، حمل آسان‌تر بازاریابی در سطوح گوناگون منطقه‌‌ای و حفظ اصالت باعث شد که کیف، جاقلمی، کوسن، رومیزی و غیره ابتکاراتی هستند که با الهام از شیوه‌ی اصیل تولید امروز تجربه می‌شوند.

بافندگی

بافندگی با دار خوابیده در میمند تولیداتی نظیر قالیچه، انواع گلیم پشمی، لته‌ای (پود آن از نوارهای پارچه است)، کاموایی و توبره (کوله‌ی چوپانی، کیسه چیدن محصول و حمل برگ)، جوال (کیسه بزرگ نگهداری غلات)، نمک‌دان و مانند آن‌هاست. این هنر هم‌اکنون در میان زنان این روستا رایج است كه از فروش آن درآمدی عاید خانواده می‌شود.

دولو و اُفتنگ

زنان هنرمند میمند از مقراضه‌های پارچه (اضافه‌ی پارچه) نیز استفاده‌های گوناگونی می‌‌کردند و با اتصال آن‌ها به هم كیسه‌های رنگارنگی می‌دوزند كه به آن دولو می‌گویند. دولو خمره‌ای شكل است و برای نگهداری قند، لوازم خیاطی و … مورد استفاده قرار می‌گیرد. اُفتنگ هم کیسه‌های كوچک برای نگهداری داروهای گیاهی است. افتنگ‌ها را در دولوی بزرگ‌تری به نام دولوی افتنگی نگهداری می‌كنند.

آهنگری

آهنگری از گذشته‌های دور در خاطر پیرمردان میمند جای گرفته است. آن‌ها بسیاری از ابزارهای مورد نیاز زندگی خود را كه در ساخت‌وساز برخی از وسایل به كار می‌روند در روستای خود می‌ساختند. تمام لوازم آهنی مورد نیاز، همچون چاقو، بیل، انواع میخ، لوازم كشاورزی مانند خیش، تاوه گرجین، انواع بیل، لوازم صحافی كتاب مانند مقراض (قیچی)، درفش در دو اندازه‌ی كوچک و بزرگ، سوزن، لوازم گیوه‌دوزی و بسیاری از لوازم زندگی را می‌ساختند. از جمله فعالیت‌های آهنگری در حال حاضر گل‌میخ، گنگو، چفت و پاچفت است که در ساخت درها به کار می‌آیند. بَهره (ابزاری شبیه پیمانه)، سه‌پایه و انبر هم از دیگر فرآورده‌های این هنر بومی هستند.

كاربافی

كاربافی یكی از هنرها و حرفه‌های بسیار كارآمد و مورد نیاز مردم میمند بوده است كه در حال حاضر منسوخ شده است و جز نمونه‌ بافته‌های آن و چاله‌هایی كه در برخی از خانه‌های روستای میمند برجاست اثری از كاربافی در منطقه باقی نمانده است. چنان‌كه بخشی از درآمد اهالی این روستا از طریق فروش محصولات كاربافی تأمین می‌شده است و یا این‌كه پوشاك (پارچه‌ی كرباس) سفره، چادر شب و … كه از ملزومات اصلی زندگی انسان است، نیز از طریق این حرفه تهیه می‌شده است.

تحریریه آژانس شمیران گشت

آژانس مسافرتی شمیران گشت، ارایه دهنده انواع خدمات مسافرتی گردشگری و جهانگردی