آشنایی با صنایع دستی اردبیل

سوغات و صنایع دستی اردبیل، تحفه ای از سرزمین سرسبز چشمه های بهشتی است. استان اردبیل از آن مقاصد پر طرفداری است که به سبب داشتن چشمه های آبگرم و معدنی مسافران زیادی را به سوی خود می کشاند. این استان در منطقه ای کوهستانی قرار گرفته و با زمستان های سرد و تابستان های معتدل از مهمانانش استقبال می کند. آژانس گردشگری شمیران گشت این امکان را فراهم نموده است که مسافران در سفر خود بتوانند نهایت استفاده را از این سفر اعم از بازدید مکان های زیبا و جاذبه های گردشگری و خرید سوغات و صنایع دستی از بازارها را بکنند. شاید نام این استان با عسل خوشمزه سبلان گره خورده باشد اما انتخاب های دیگری نیز برای خرید سوغات در بازار آن به چشم می خورد. مردم این دیار مانند دیگر مناطق ایران دستی در هنر دارند؛ آن ها مواد و وسایل بومی را به کار گرفته اند تا جلوه ای تماشایی بیافرینند و یادگاری خوبی از سفر را نصیب شما سازند.

صنایع دستی اردبیل بیش تر توسط عشایر و ساكنان شهرها و روستاهای كوچك منطقه صورت می گیرد . قالی بافی ، گلیم بافی و جاجیم بافی از کهن ترین صنایع دستی شهرستان اردبیل است که دارای شهرت فراوان و اهمیت ویژه ای هستند . گلیم بافی در این میان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده و فرش اردبیل در مجموعه فرش های نفیس آذربایجان به شمار می آید . نقشه شكسته و اسلیمی ، زمینه فرش های تولیدی فرش بافان اردبیلی را تشكیل می دهد . از مهم ترین طرح های این نقشه ها می توان به طرح قیچی ، تک گل ، ستاره ، ریزماهی ، وان ، هریس ، زیرخاكی ، كله قوچ ، زرین قلم ، طرح قره باغ ، لچک ترنج و مانند این ها اشاره كرد . بر اساس آمار موجود 80 درصد فرش تولیدی شهرستان اردبیل ، به خارج از كشور و بیش تر به كشورهای آلمان ، ایتالیا ، فرانسه و ژاپن صادر می شود .

از دیگر صنایع دستی شهرستان اردبیل می توان شال بافی ، جوراب های پشمی ، پشتی ، قلاب دوزی ، خورجین بافی ، نقره كاری ، قلمزنی ، خاتم كاری ، صنایع چوبی و فلزی و سفال گری را نام برد .

تراش شیشه

یکی از صنایع دستی سنتی و زیبای استان اردبیل تراش شیشه نام دارد و آن عبارتست از ایجاد نقوش مختلف سنتی بر روی شیشه بوسیله تراش با استفاده از سنگهای مخصوص که درجه سختی آنها بیش از سختی شیشه باشد. تراش شیشه با سنگهای دیسک مانندی انجام می شود و سرعت چرخهای دستگاه تراش و دیسکهای تراش, بستگی مستقیم به نوع تراش دارد. هر چه میزان تراش عمیق تر باشد سرعت چرخ تراش بیشتر است و بالعکس در صورتی که تراش سطحی باشد سرعت چرخ تراشکاری کمتر است. همچنین با تغییر ضخامت سنگ تراش, حرکت دست و تغییر مدت زمان نیز می توان نوع تراش را تغییر داد. در هنر تراش شیشه ابتدای محل طرح موردنظر را مشخص نموده و سپس با نگه داشتن ظرف شیشه ای در دست و نزدیک نمودن آن به سنگ تراش نقوش دلخواه روی شیشه حک می شود. پس از تراش نقاط تراش خورده را صیقل می دهند. تراش روی شیشه در شهرستان اردبیل رایج می باشد.

اجاق قراقی

در استان اردبیل، عشایر دشت مغان نوعی پارچه دستبافت تمام پشمی می بافند که به لهجه محلی اجاق قراقی نامیده می شود. وجه تسمیه نامگذاری بدین علت بوده که در جلوی اجاق و زیر منقل از آن استفاده می نمایند و نوعی حفاظ برای در امان بودن فرش یا زیراندازهای دیگر از شراره های آتش می باشد. به اصطلاح محلی نوعی قراق برای اجاق می باشد. نقوش اجاق قراقی هندسی و ذهنی می باشد و از لحاظ شیوه بافت و شکل ظاهری کاملا شبیه به جاجیم می باشد و مصرف محلی دارد. اجاق قراقی های قدیمی نعلی شکل بوده، ولی امروزه برای راحتی آن را مستطیل شکل می بافند.

سوغات اردبیل

حلوای سیاه (قره حلوا)

یکی از خوشمزه‌ترین شیرینی‌های سنتی استان اردبیل حلوای سیاه است که بسیار معروف است و تاریخچه‌ای حدود یک قرن دارد. مردم این شهر حلوا سیاه را هنگام سرما با چای نوش جان می‌کنند. در تهیه‌ی حلوا سیاه از شیره‌ی عسل، جوانه‌ی گندم، گردو، کره‌ی حیوانی، آرد سبوس‌دار، پودر پسته و نارگیل استفاده می‌شود. به گفته کارشناسان خوردن حلوا سیاه برای درد کمر و نیز افزایش وزن بسیار تاثیرگذار است. افرادی که به اردبیل سفر می‌کنند از این شیرینی برای دوستان و اقوامشان سوغات می‌برند.