صنایع دستی عشایر استان کهگیلویه و بویراحمد همانند دیگر عشایر ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار است و چون دامپروری و پرورش دام یکی از محورهای اصلی زندگی آنهاست. پشم و موی حاصل از طریق دامداری به مصرف تهیه و تولید صنایع دستی و دستبافت های متعددی می گردد. که عشایر این خطه می توانند علاوه بر مصرف شخصی، بخشی از آنها را به عنوان صنعت دستی به جامعه غیرعشایری عرضه کنند. از جمله این صنایع دستی می توان به قالی و قالیچه، گلیم، گبه، خورجین، جاجیم و … اشاره نمود.در این مقاله قصد داریم به معرفی سوغات و هنرهای دستی کهگیلویه و بویراحمد بپردازیم با شمیران گشت همراه باشید .

توبره

توبره یا به گویش محلی عشایر کهگیلویه و بویر احمد توربه کیف مستطیل شکل زیبایی است که ابعاد آن 60 × 50 سانتیمتر است و دختران ایل به عنوان جهیزیه آن را به خانه شوهر می برند. این دستباف، مصرف شخصی و خانگی دارد و زنان عشایر از آن برای حمل علفهای چیده شده از کوه و دشت برای گوسفندان استفاده می کنند. این بافته کیف مانند بوسیله دسته هایی که در طرفین آن قرار دارد به روی دوش حمل می شود. از این جهت حمل آن بسیار آسان و دستها هنگام حرکت آزاد می باشند. در قسمت بالا و سمت رویی توبره، شکافهایی وجود دارد و در پشت توبره و در همان ارتفاع نوارهای بافته شده باریکی از جنس پشم و منطبق با شکاف های قسمت رویی دیده می شود. حلقه های بکار رفته در داخل شکاف ها بطرف جلو کشیده شده و زنجیروار در یکدیگر فرو رفته و حلقه آخر بوسیله تکه طناب کوتاهی که به انتهای توبره وصل است، گره می خورد. توبره دستبافتی است متناسب با شرایط زندگی عشایر نواحی منطقه که در زندگی روزمره آنها کاربرد فراوانی دارد. نقوش رایج در توبره بیشتر به دو شکل گل توبره ای و گل آدمی می باشد.

رندبافی

یکی دیگر از دستبافت های استان کهگیلویه و بویراحمد رندبافی است که در این شیوه نخ پود زمینه را در بین پودهای پیچیده می بافند. پود را به صورت افقی، عمودی و مایل می توان بافت که خواب آن یا همه در یک ردیف یا به صورت متناوب در جهت مخالف بافته می شود. در صورتی که در یک جهت باشد طرحی خاص به وجود نمی آید اما در جهت مخالف شکل به صورت جناقی درست می شود.

مفرش بافی

نوعی بافت سوزنی و در بعضی مواقع گره دار است که به شکل مکعبی و به طول 1.5 و به عرض 80 سانتی متر و ارتفاع 80 سانتی متر بافته می شود.در گذشته به عنوان رختخواب پیچ و به جهت نگهداری رختخواب و وسایل پوششی خانوارهای عشایری استفاده می شد ولی امروزه در ابعاد کوچکتر و مسافرتی رواج گسترده ای دارد.

جاجیم‌بافی

از دیگر تولیدات سنتی منطقه که به ویژه میان روستاییان خواستاران زیادی دارد، جاجیم است. بافندگان پس از خاتمه جاجیم را بریده و از به هم دوختن دو تا سه تکه از آن جاجیم را در اندازه‌ی دل خواه خود درمی آورند. جاجیم معمولاً از پشم تولید می‌شود و رنگ‌های آن بسیار روشن و زیباست. تفاوت گلیم و جاجیم در این است که گلیم زبر و خشن‌تر است.

جاجیم یکی از مناسب‌ترین پوشش‌ها برای کرسی‌ها در قدیم بوده است و جاجیم‌ها ی هر منطقه نشان دهنده‌ی سنت آن ناحیه است. این محصول به دلیل این که سبک و ارزان است جهت زیرانداز و روانداز و رخت خواب پیچ مناسب است. در حال حاضر تولید جاجیم در کهگیلویه و بویراحمد به دلیل جای گزین شدن پارچه‌ها ماشینی مشابه بسیار کم است. نقوش مورد استفاده در جاجیم بافی نقش خشت، لوزی، آغاجری، ماشورکش و ماریو (پله‌های هندسی صعودی).

جانماز (سجاده)

عشایر کهگیلویه و بویراحمد جهت نمازگزاردن محصولی تولید می کنند که در واقع گلیم کوچکی است که تار آن از موی بز و پشم و پود آن از پشم است. آنها معتقد هستند که عبادت کردن برسجاده بافته شده از کرک شتر سنت پیامبر اسلام «ص ) بوده است و ثواب فراوان دارد. از اینرو معمولاً حاشیه جانماز ها را با پشم گوسفند و زمینه مرکزی آن را با کرک شتر می بافند. جانماز بافته ای ساده و بدون نقش است که با حاشیه ای در اطراف محدود می شود.

تحریریه آژانس شمیران گشت

آژانس مسافرتی شمیران گشت، ارایه دهنده انواع خدمات مسافرتی گردشگری و جهانگردی