صنایع‌دستی هر قوم و ملتی، معرف ذوق و خلاقیت‌های آنان در پاسخ به نیازهای مادی و معنوی در مرحله مشخصی از تاریخ و تجلی ویژگی‌های فرهنگی و مظهر تمدن انسان‌های هر جامعه درگذر تاریخ است. استان چهارمحال و بختیاری یکی از استان‌های تاریخی و قدیمی کشور است که مهد تولید بسیاری از صنایع‌دستی کشور به شمار می‌رود. عشایری بودن این استان و وجود منابع اصلی تولید صنایع‌دستی در این استان موجب شده که مردم این استان از دیرباز در تولید صنایع‌دستی فعالیت کنند. با شمیران گشت همراه باشید تا هنر های دستی بختیاری ها را برای شما معرفی نماید .

گلیم صنعت دستی چهارمحال و بختیاری

سابقه تولید گلیم در استان چهارمحال و بختیاری سه هزار سال است و این صنعت دستی از قدمت بسیاری بالایی برخوردار است. گلیم نوعى فرشینه است با بافتى ساده که با پشم و پنبه و در مواردى با پشم و موى بز بافته مى‌شود و نخ‌هاى تاروپود یک‌درمیان از زیر و روى یکدیگر مى‌گذرند. گلیم به‌عنوان یک صنعت دستى زنانه در مناطق عشایرى و روستایى استان چهارمحال و بختیاری رواج دارد و وسیلهٔ بافت گلیم مانند قالى بر اساس دارهاى افقى یا عمودى است.

قالیبافی

فرش بختیاری با نقش کاملا ویژه و متفاوت خود در میان فرشهای ایرانی مشخص است. قالیهای بختیاری به طور عمده دارای گره ترکی و معمولاً دو پوده است. در این نوع بافت، نخ خامه از روی دو تار مجاور به عقب رفته و بعد از دور زدن تارها از زیر قسمت کمانی روی تارها بیرون آمده به سمت بالا کشیده می شود و سر آن را قیچی می کنند و بعدازهر ردیف بافت، دو پود روی قسمتهای بافته شده قرار می دهند و با کلکیت (دفتین) آن را می کوبند.

معروفترین نوع قالیهای بختیاری، قالیهایی موسوم به “بی بی بف” است. که هم از نظر ابعاد و هم از نظر نقش و مواد اولیه مصرفی با سایر فرشهای ایرانی تفاوت کلی دارد این قالیها را منحصرا بی بی ها که از امکانات مادی بالایی برخوردار بودند می بافتند. در حال حاضر بافتنی بی بی بفها در چالشتر در منطقه شهر کرد پیگیری می شود. اما توسط اجتماعات روستایی و آن هم در چهار چوب صنایع دستی و به نام قالی خشتی.

 پیش سینه

بختیاریها پیش سینه را برای تزیین و افزودن زیبایی حیوان می بافند و مانند گردنبندی به دور گردن مادیان حلقه می کنند. احتمالا در تزیین حیوانی که عروس یا  بی بی بر آن سوار می شود نیز به کار می رود. این بافته تماما روش “رندی” بافته شده و جنس تار آن از  پنبه و جنس پود آن از پشم است. بافت وسط پیش سینه با عرض حدود ?? سانتیمتر در طرفین متوقف می شود، ولی در وسط به شکل مثلثی ادامه می یابد و به راس آن ختم می شود.

نمد

محصولات نمدی از مهم‌ترین صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری به شمار می‌رود. نمدمالی جای خاصی در زندگی مردم کوچ‌نشین و عشایر و نیز در زندگی مردم روستایی استان چهارمحال و بختیاری دارد. ویژگی‌های این محصول ازلحاظ انعطاف‌پذیری در فرم و نقش اهمیت بالایی در زندگی مردم داشته است. نمد از پشم خالص گوسفند درست می‌شود و محصولات مختلفی از آن ایجاد می‌شود.

بهون یا سیاه چادر

بافت سیاه چادر به عنوان محصولی خود مصرفی در بین تمام عشایر ایران مرسوم است و طبعاً بختیاریها نیز از این قاعده مستثنی نیستند. عشایر بختیاری از سیاه چادر با عنوان “بهون” یاد می کنند و هر بهون به تناسب کوچکی یا بزرگی اندازه اش مرکب از چند ” لت ” (قطعه) است که طول هر کدام از لت ها شش تا ده متر است که برای بافت آن به همکاری دو نفر بافنده به مدت ده تا پانزده روز مورد نیاز است. لت های چادر به شکلی خاص از پهنا کنار هم گذاشته شده با موی بز به هم دوخته می شود، در نتیجه روزهای آفتابی شعاعهایی از خورشید از محل درزها به داخل می تابد و در روزهای بارانی نیز قطراتی از باران از محل درزها به داخل نفوذ می کند، در حالیکه سایر قسمتهای چادر به دلیل خاصیت ویژه مو در برابر رطوبت متورم می شود، در نتیجه آب به داخل چادر نفوذ نمی کند. سیاه چادر در مقابل باد مقاوم است و در زمستان داخل آن گرم و تابستان خنک است. دستگاه بافت بهون همان دستگاه معمول عشایری است.